Menu Sluiten

Inleiding

Een Nieuwe Tien over Rood – 240 concrete voorstellen voor het PvdA verkiezingsprogramma 2021

     Linksom! in de PvdA

“Waar visie ontbreekt, komt het volk om” – Joop den Uyl

Ons nieuwe programma moet ervoor zorgen dat onze PvdA weer de politieke agenda bepaalt. Bij de komende verkiezingen krijgen we de kans om de publieke zaak weer voorop te zetten, om de markt te temmen, om een einde te maken aan de schrijnende ongelijkheid en discriminatie, om onze economie en manier van leven duurzaam te maken. We moeten laten zien dat ook andere waarden een rol spelen dan alleen de individuele of economische. We moeten het radicale alternatief presenteren als we weer een partij van waarde willen zijn.

We geven nieuwe energie aan de progressieve beweging. We geven moed en inspiratie aan de vele mensen die, juist nu het weer crisis is, het vertrouwen in de overheid en hun medeburgers verliezen. De macht niet meer alleen bij de 1% rijksten, maar bij  ons allen. Dat is de democratie waar onze ambitieuze ideeën invulling aan geven.

Radicale keuzes

De kern van politiek is een strijd van ideeën. In het geval een progressieve partij is de kern van de strijd ideeën die verandering brengen en werken naar een betere toekomst. Een progressieve beweging is de uitdager van de status quo. Niet de beschermer. Gebaseerd op waarden als solidariteit, rechtvaardigheid, gelijkheid en verantwoordelijkheid. Vrijheid is een groot goed, maar is gebonden aan de rechten en waardigheid van anderen.

Dat doen we door het agenderen van progressieve ideeën. Radicale ideeën. Ambitieuze ideeën. Ideeën die gevoel van urgentie weergeven. Linkse politiek in Nederland gaat echt veel te veel om waardes als haalbaarheid en begrotingsevenwicht. Het zuigt alle energie uit de progressieve beweging. Als je jouw agenda bepalend wil laten zijn moet je jouw waarden radicaal en met trots uitdragen. Onbeschaamd.

Een progressieve partij brengt ideeën die verandering brengen en werken aan een betere toekomst voor iedereen. Een progressieve beweging daagt de status quo van het neoliberale denken uit, dat de burgers niet beschermt.

En dan leven we in een tijd waar ondanks de economische groei de koopkracht amper stijgt, maar de ongelijkheid – in inkomen, vermogen, gezondheid, levensverwachting, kansen – enorm is en nog steeds stijgt. Waar bedrijven en grote vermogensbezitters duidelijk steeds minder belasting betalen. Waar de vervuilers onze planeet vernietigen en die last niet dragen. Waar er sprake is van een plutocratie in een enorm rijk land naast schrijnende armoede. Waar ondanks dat rijke land en hoogconjunctuur er sprake is van enorme tekorten in de publieke dienstverlening, en er ook hier toch private partijen niettemin geld wegsluizen voor eigen, private doeleinden. Waar de overheidsschuld obsessief is gereduceerd, terwijl private schulden gevaarlijk hoog zijn. Kortom, het is werkelijk een ongekende reeks aan kansen voor open doel.

Aansprekend alternatief

Als sociaaldemocratie moeten we vooral een aansprekend en wervend alternatief bieden voor het neoliberalisme, dat we als sociaaldemocraten de afgelopen decennia via de zgn. Derde Weg bijna sluipend teveel zijn gaan internaliseren. Terwijl het neoliberalisme staat voor alles wat waarvoor sociaaldemocraten niet zouden moeten staan. Voor bezuinigingen en een kleine overheid en dito publieke sector, een overheid die de vrije kapitalistische markt zoveel mogelijk ongemoeid laat met deregulering, liberalisering en privatisering, want de overheid wordt vooral gezien als een probleem, en niet als een oplossing. En daarmee voor een Angelsaksisch economisch model, gericht op korte termijn maximum aandeelhouderswaarde als belangrijkste doel. Waarin gesteld wordt dat hebzucht prima is, omdat de rijkdom van de rijksten op termijn ook zou doordruppelen naar de middenklasse en de lagere inkomens. Waarin de gemeenschap zelfs ontkend werd, als toppunt van het aanbeden individualisme, met calculerende burgers die vooral zelf verantwoordelijk én aansprakelijk zijn voor hun succes en falen. Die burgers worden dan ook geacht zelfredzaam te zijn, met eigen kracht. Dat gaat gepaard met een cynisch mensbeeld, waarin burgers gewantrouwd en dus zwaar gecontroleerd moeten worden als ze wel een beroep doen op overheidsvoorzieningen.

Als sociaaldemocraten zijn we juist voor een activistische, herverdelende, sterk regulerende overheid en een grote publieke sector. De overheid moet marktmeester zijn en onrechtvaardigheden actief bestrijden, en het maatschappelijk, duurzame lange termijn belang boven het individuele, korte termijn belang stellen. Een overheid die op basis van de beginselen van deugdelijk bestuur[1] het maatschappelijk en duurzame lange termijn belang boven het individuele en korte termijn belang stelt. Voor ons is de overheid een oplossing, en geen probleem.

Wij kiezen daarmee voor een Rijnlands model, met een gemengde en circulaire economie, waarin de schadelijke effecten van kapitalisme, marktwerking en concurrentie worden beperkt door die overheid, op basis van democratische besluitvorming, met respect voor minderheden en binnen de kaders van de rechtsstaat, inclusief de universele mensenrechten. Dat strekt zich ook uit tot de internationale verhoudingen, steeds meer van belang in een globaliserende wereld waar digitale techniek grenzen heeft doen verlagen. De democratische rechtsstaat moet ook worden versterkt – onze democratie, onze rechtsbescherming, onze privacy en onze veiligheid staat onder druk door extreemrechts en neoliberaal gedachtengoed.

Emancipatie is opnieuw en steeds meer nodig in een wereld waarin uitsluiting en uitbuiting groeien. Emancipatie van burgers is geen calculerend burgerschap, maar baseert zich op solidair, sociaal en ecologisch verantwoordelijk burgerschap. In een gemeenschap die niet uitsluit, maar mensen insluit en maximaal verheft naar hun talenten en mogelijkheden. ‘De meeste mensen deugen’ en daarom gaan we uit van een positief mensbeeld en richten ons op de facilitering, motivering en verleiding van mensen in plaats van op wantrouwen, controle en sancties.

Opstaan tegen de zondebokkenstrategie

Door deze waarden en idealen weer centraal te stellen kan onze PvdA en de sociaaldemocratie het discours weer laten gaan over de echte problemen van deze samenleving in plaats van de op uitsluiting gerichte identiteitsissues, die rechts en extreemrechts ons als problemen voorspiegelen. Nationalistische politiek, gebaseerd op uitsluiting en nostalgie naar een nooit bestaand verleden is een populistische valstrik. Juist voor de middengroepen en de lagere inkomens en voor de emancipatie en bescherming van de rechten van minderheden, en voor de gelijkheid ongeacht gender, seksuele identiteit, etnische afkomst of al dan niet een beperking. We moeten de zondebokkenstrategie ontmaskeren en laten zien dat niet de zondebokken, maar de neoliberalen en nationalistisch-conservatief rechts met hun schadelijke en immorele ideologie de veroorzakers zijn van de maatschappelijke problemen.

Een vreedzame, (sociaal)democratische revolutie

Als sociaaldemocraten zijn we voor een vreedzame, (sociaal)democratische revolutie, indachtig de door Herman Tjeenk Willink in zijn terecht veel geroemde boekje ‘Groter denken, kleiner doen’ geciteerde woorden van Hans van Mierlo: “je moet de revolutie realiseren voordat zij uitbreekt.” Dat er radicale wijzigingen nodig zijn om hele normale dingen te bereiken zegt meer over de huidige status quo dan over degenen die deze wijzigingen voorstellen. Radicaal zou zijn om de uitdagingen van deze tijd (armoedecrisis, wooncrisis, klimaatcrisis, zorgcrisis, onderwijscrisis, schuldencrisis) als sociaaldemocraat te negeren en een positie in te nemen die deze uitdagingen niet het hoofd biedt. De radicalen zijn degenen die de uitdagingen negeren.

Maak geen programma gebaseerd op electorale overwegingen, zorg dat het electoraat andere overwegingen maakt. Alleen dode vissen zwemmen met de stroom mee. Wij willen de stroom van richting veranderen, linksom!

Een nieuwe, zelfbewuste agenda voor sociaaldemocratische politiek

De coronacrisis heeft de crisis in de mondiale samenleving verscherpt. Duidelijk is dat gezondheid ook een probleem is van ongelijkheid en uitsluiting. Racisme staat ook opnieuw boven aan de agenda. Onze Nieuwe Tien over Rood nodigt het electoraat uit bewust keuzes te maken voor een Partij van de Arbeid die kiest voor een duidelijk sociaal en duurzaam alternatief. Linksom en zelfbewust.

1. We bannen armoede en problematische schulden uit, met een Zekerheidsinkomen, een fors hoger minimumloon en sociaal minimum en een schuldenoffensief met een geheel nieuwe schuldenaanpak.

2. We maken veel werk van meer, goed en eerlijk werk met onder meer een recht op werk, werkwinkels, basisbanen, een eind aan overmatig flexwerk, eerlijke beloningsverhoudingen en een 32-urige werkweek.

3. We gaan migratie en integratie effectief en rechtvaardig reguleren met meer vluchtelingen én meer arbeidsmigranten, een betere opvang en een nieuwe wijkaanpak tegen gentrificatie.

4. We voeren een nieuw eerlijk, effectief en eenvoudig belastingstelsel in dat kapitaal meer en arbeid minder belast, zorgt dat de sterkste schouders echt de zwaarste lasten draagt en dat de armoedeval oplost.

5. We zorgen voor betaalbaar en goed wonen met minder markt, meer overheidsingrijpen en een brede sociale huursector, met woningzekerheid en meer zeggenschap van huurders.

6. Duurzaam Links: We gaan eerlijk en snel naar een circulaire, duurzame economie, met schone energie, hergebruik van grondstoffen en materialen, duurzame mobiliteit, een natuurinclusieve landbouw, meer overheidsregie op ruimtelijke ordening en natuur en een schone bodem, atmosfeer en drinkwatervoorziening.

7. We zorgen voor een enorme versterking van onze publieke sector, met een nieuw solidair zorgstelsel, een onderwijs met meer kwaliteit en gelijke kansen centraal stelt en een veiligheidssector die veiligheid en rechtsbescherming voor iedereen beter kan garanderen.

8. We worden de markt weer meester: terug naar het Rijnlandse model, met onder andere meer overheidsregulering, met een handelsbeleid voor eerlijke en duurzame handel en met meer consumentenbescherming.

9. We versterken onze democratische rechtsstaat met onder meer een versterking van de vertegenwoordigende democratie, bescherming en bevordering van openbaarheid en een aantal staatsrechtelijke hervormingen.

10. We voeren een linkse begrotingspolitiek en we hebben een plan om uit de huidige en volgende crises te komen, met andere begrotingsregels, meer overheidsinvesteringen, uitbreiden van de sociale zekerheid, eerlijke steunmaatregelen en een solidaire financiering.

Stembusakkoord

Dit nieuwe programma voor onze PvdA moet zoveel mogelijk de kern worden van een inhoudelijk stembusakkoord met GL en SP. Daarbij moet er de afspraak worden gemaakt dat we elkaar niet eenzijdig loslaten na de verkiezingen, met name niet in de onderhandelingen naar een nieuw kabinet, en dat we de pijlen in de verkiezingsstrijd niet op elkaar richten, maar op onze gezamenlijke opponenten ter rechterzijde. Betrouwbaarheid is de achilleshiel van linkse samenwerking. Onze PvdA moet daarvoor instaan. We willen eindelijk weer een progressief kabinet, dat ingrijpende progressieve stelselwijzigingen realiseert en directe, betekenisvolle en herkenbare stappen zet ter concretisering daarvan.

En nu de discussie!

We hopen op veel spannende, interessante discussies in en buiten onze partij over deze agenda, en dat het geloof in de maakbaarheid van onze samenleving en van onze idealen weer zal boven komen.

Vrolijk voorwaarts!

Linksom! in de PvdA


[1] Beginselen goed bestuur: openheid en integriteit, participatie, behoorlijke contacten met burgers, doelgericht en doelmatig, legitimiteit, zelfreinigend en lerend vermogen, verantwoording (BZK, 2009)

Skip to content